Locke is gebaseerd op een gelijknamige Britse film uit 2013 met Tom Hardy in de rol van Ivan Locke, een plichtsbewuste bouwondernemer en goede vader. Zoals elke avond rijdt Ivan van het werk naar huis maar waar hij linksaf moet, slaat hij plots rechtsaf. Wat volgt is een hartverscheurend verhaal.
— Interview Ronald Verhaegen —
Daar zit ik dan, op de achterbank van een zwarte auto. Op de voorbank twee van de beste acteurs van Vlaanderen, Koen De Graeve en Tom Vermeir. We rijden niet. We staan net buiten de kantoren van Compagnie Cecilia in Gent. Ik doe aan method journalism. Het verhaal van de voorstelling Locke speelt zich af in een auto en, op mijn aanvoeren, dit gesprek ook. Een ingeving van het laatste moment. De twee acteurs kijken een tikje wantrouwig voor zich uit. Ik heb er al spijt van. Ik breek dan maar het ijs met complimenten over De Twaalf en Studio Tarara, prestigieuze televisiereeksen waarin ze te zien zijn. Na beleefde antwoorden als “Ja, het was echt fijn” en “Ik ben fier op het resultaat” klikken we de gordels vast en nemen we de oprit naar Locke.
Tom De film is in real time een avondlijke autorit van Birmingham naar Londen en de hele tijd zit de camera mee in de auto. Ivan Locke is het enige personage in beeld, de andere personages hoor je alleen via de telefoon. Da’s een fijn gegeven om mee aan de slag te gaan op het toneel (Ik spreek Koen en Tom in november 2019, een maand voor de première van hun voorstelling, red.).
Wat drijft Locke om van zijn dagelijkse route af te wijken en zijn leven op het spel te zetten?
Koen (nadenkend) Hij zet op het spel wat hij tot dan toe heeft opgebouwd. Hij is daartoe bereid omdat hij alleen maar met de waarheid kan of wil leven.
Tom Ik denk dat er een normale, menselijke overgangsfase in het leven van Locke plaatsvindt. Ik vind dat eigenlijk nog vrij bescheiden qua tijd. Je hebt mensen die langer rondlopen in tweestrijd. Je hebt zelfs mensen die …
Koen … sterven in tweestrijd (lachen allebei).
Wat drijft Locke om op dat moment, aan de verkeerslichten, een klik te maken?
Koen Het is een kerel die doordrongen is van een oorzaak-gevolg-logica, wie A zegt moet B zeggen, de consequenties van je daden dragen. Da’s ook de reden waarom hij zo goed is in zijn werk als bouwondernemer, en ook als huisvader. Ivan is betrouwbaar. Tegelijkertijd – wat schoon is – heeft hij een heel groot hart. Hij is bereid om zichzelf op de tweede plaats te zetten en te kiezen voor andere mensen. Hij handelt meestal rationeel, maar als hij denkt: ik moet keuzes maken die gestuurd zijn door mijn emotie, dan moet ik wel bereid zijn om daar de gevolgen van te dragen.
Tom Zelfs als hij niet kan inschatten wat die gevolgen gaan zijn. Want het is nogal grondig wat hij gaat doen (lacht). Wat en waarom, dat gaan we natuurlijk niet vertellen. Dat moet je zien in de voorstelling.
Welke eigenschap van het personage spreekt je het meest aan?
Koen (ernstig) Zijn kennis van meetkunde (ze proesten het uit).
Eerst de muziek en dan pas de tekst
Hoe vertalen jullie dit nu naar de scène?
Tom We willen het stuk benaderen als een concert. Er staat een liveband op het podium met Johannes Verschaeve, Ben Brunin, Frederik Heuvinck en mijn broer Luk Vermeir. De frontman is Locke. Hij zit in de auto en wordt gefilmd. De projectie is te zien op een groot scherm. Zo heb je tegelijk een filmisch gevoel – het gezicht van Locke is het terrein waarop de oorzaak-gevolg-situatie zich afspeelt – en een auditieve concertervaring.
Koen Je zit eigenlijk naar een optreden te kijken.
Tom Yahya (Terryn – regisseur van Locke, red.) heeft een vertaling gemaakt van het originele script en die zijn we nu aan het opdelen in zeven songs, zeven emotionele bogen. Die bogen gebruiken we als geraamte voor de voorstelling.
Is de muziek speciaal gecomponeerd voor de voorstelling?
Tom Ja, Johannes en co hebben dat gedaan zonder al te veel richtlijnen. Eigenlijk zijn we omgekeerd begonnen aan deze productie: eerst de muziek en dan pas de tekst.
Koen Er was natuurlijk wel al de tekst van de film. Maar we hebben geen dramaturgische discussies gehad over de rol van de muziek. We hebben gezegd: begin maar vrij te jammen en te zoeken naar sferen die volgens jullie passen bij het verhaal. En nu zoeken wij hoe we die muziek kunnen laten passen bij de tekst. Er is een gevoel van gelijkwaardigheid tussen muziek en tekst. Net als tekst kan muziek het verhaal helpen vertellen.
Tom En soms kan tekst ook muziek worden (praat ritmisch): hij zegt iets en – hij zegt iets en – hij zegt iets en – en takketakketakketak. En dan gaat het weer verder. Tekst wordt even ritme en dat heeft een andere invloed op het publiek.
We gaan het publiek vragen om mee de knoop door te hakken over welke rol we spelen
Bijzonder aan de film is dat acteur Tom Hardy zijn tekst niet uit het hoofd kende. Hij las die af van prompters die voor de auto werden gemonteerd. Past zoiets ook bij jullie voorstelling?
Koen Moh, dat wist ik niet. We hebben met Lazarus (het huisgezelschap van Arsenaal/Lazarus in Mechelen, red.) ook al zulke experimenten gedaan. Dat is verfrissend. Je kan je dan volledig concentreren op de emotionele toon van de tekst: wat wil ik nu eigenlijk zeggen?
Tom (fijntjes) Hé, maar dat is nu wel een supergoed idee.
Koen Ja, lap. Hier. Dan moet hij zijn tekst niet kennen! (schaterlacht) Merci voor de tip!
Tom Het leuke aan de voorstelling is dat we hebben beslist om alles te spelen. Dus de ene avond kan het zijn dat Koen Ivan Locke speelt en ik de andere rollen. De andere avond kan het dat ik Ivan speel en Koen de andere rollen. Dat is tof maar daardoor moeten we dus ook alle rollen kennen en is het tekstblokken nog een grotere marteling dan gebruikelijk. Het idee van de prompters is dan wel verleidelijk …
Die wisselende rollen, hoe moet ik me dat voorstellen? Hoe beslissen jullie wie wat speelt?
Koen We gaan het publiek vragen om mee de knoop door te hakken, met behulp van kop-of-munt. Zij kiezen voor de voorstelling begint wie kop is en wie munt en wij gooien een geldstuk op. Het lot beslist.
Inspirerend. Vinden jullie het goed om voor de afsluitende drie vragen ook met kop-of-munt te werken? Ze knikken. Ik vis een geldstuk uit mijn broekzak. Koen, jij bent kop. Tom, jij munt. De eerste vraag … *ik gooi het geldstuk op …* munt: Tom, heb je zelf ooit al een morele afslag genomen?
(hilariteit) Tom Hahaha, da’s zeer goed. Mijn leven is al 43 jaar een aaneenschakeling van morele afslagen.
Koen Hij zit op een moreel rondpunt!
Tom Ja, en die afslagen, ze zijn daar aan het werken en het duurt precies nogal lang.
Koen Er komen almaar nieuwe afslagen bij (lacht).
Oké. Vraag twee … *ik gooi opnieuw het geldstuk op …* en opnieuw munt: Tom, afslag Oostende of afslag Durbuy?
Tom Oostende. Ik ben een man van de zee. De Ardennen is goed voor op mijn bord, een paar trappisten en salami. Maar, nee, Oostende.
Laatste vraag … *ik gooi het geldstuk op …* kop: Koen, De Post of De Grote Post?
Koen Die kon niet anders dan voor mij zijn, haha. De Post ín De Grote Post.
Doe je nog iets met je band?
Koen Momenteel is De Post slapend. Maar er zijn stilaan weer gesprekken met de kameraden over nieuwe nummers. Ik ben voor het eerst sinds lang ook weer gitaren aan het vastpakken en zo. Ja, het kriebelt wel, maar je moet prioriteiten stellen om het op zijn Locke’s te zeggen, eerst dit project tot een goed einde brengen.
DE GROTE BLOG 