“Ik vind Swing een heel swingende naam,” zegt Caroline Rottier. Ze is theatermaakster en legt zich in gemeenschapscentrum De Zeyp in Ganshoren al meer dan tien jaar toe op inclusief theater: (kwetsbare) amateurspelers in een professionele setting, bedoeld voor het professionele circuit. We hebben rendez-vous in een ontbijtzaak in hartje Brussel. Caroline swingt een wolkje melk in haar koffie: “We hebben ook ook nog aan Schwung gedacht, maar dat klinkt zo Duits (lacht).”
— Ronald Verhaegen —
Swing speelt zich af op een cruiseschip aan het eind van de jaren zeventig, begin van de jaren tachtig. Plaats en tijd worden verder niet uitgespit. Het is een muziekvoorstelling die Caroline heeft gemaakt samen met choreografe Birgit Kersbergen. Op het podium: een liveband en een groep van elf amateurspelers: negen zestigplussers en twee psychisch kwetsbare personen. “Niemand van de passagiers op het schip kent de anderen. Er ontwikkelen zich relaties tussen de spelers, maar zonder veel tekst of psychologie. Het is beeldend, met veel humor en muziek. De band op de boot heet Señor Swing.” Caroline vertelt het en maakt in gedachten een dansje. Ze heeft twee van haar spelers meegebracht, Ingrid Michiels en Sophie De Breuck.

Ingrid (62): “Ik mag een paar uitdagende dingen doen, waaronder iets met een middeltje in een drankje van een muzikant, om hem high te laten worden (lacht). Het is de eerste keer dat ik op een podium sta, ik dacht dat ik het nooit ging durven. Ik heb jaren in De Zeyp gewerkt als begeleider. Caroline had me eerder al gevraagd, maar ik wilde niet. Ik heb twee kinderen met een beperking die zelf deelnamen en ik wilde hen niet in de weg lopen. Nu zijn mijn kinderen er niet bij en ben ik met pensioen. Geen excuses meer (lacht). Wat mij verrast is dat ik heel los ben op het podium. Ik heb geen stress.”
De bewegingen van de dansers zijn ontstaan uit improvisaties. Caroline en Birgit observeerden hoe de acteurs bewogen, wat ze deden, wat hun ritme was. Voor elke danser is dan beetje bij beetje een personage ontwikkeld. Een proces dat een vol jaar heeft geduurd.
Caroline: “Het was belangrijk om het tempo aan te passen aan de mogelijkheden van de spelers. Dat hoort zo bij inclusief theater. En voor mij is dat ook de meerwaarde. Ik ben mijn leven lang actrice geweest, maar de voldoening die ik voel bij dit sociaal-artistiek werk is veel groter. En het is bovendien ook gewoon leuk. Ik voel mensen met een beperking goed aan. Sophie bijvoorbeeld, ze heeft weinig zelfvertrouwen maar wél talent. Ik haal dat graag naar boven.”
Sophie (46) : “Ik heb een ernstige psychische aandoening en zit al 30 jaar in de psychiatrie. Ik woon in Ganshoren in een kleine studio, alleen, maar ik word begeleid. Ik kan bijvoorbeeld geen overschrijvingen doen bij de bank, het is stom maar het is zo (slaat haar ogen neer). Zware medicatie vertroebelt mijn hoofd. Ook op het podium. Soms vergeet ik wat ik moet doen, maar dan helpt Caroline. Zij speelt samen met mij. We zijn diensters op het cruiseschip, een komisch duo. Zij is streng en ik trek gezichten achter haar rug (lacht). Zodra ik speel ben ik blij.”
Caroline: “Sophie is een echte speelster. Ze maakt op een natuurlijke manier contact met het publiek. Heel direct. Ooit ging er eens iets technisch mis waardoor licht en geluid gedurende tien minuten uitvielen. Sophie heeft dat helemaal alleen opgevangen. Daar stond ze, het publiek te bespelen vanuit het donker, al improviserend. Dat is haar talent. Ze kan enorm angstig zijn op voorhand, ook vanwege de medicatie, maar een keer op de scène bloeit ze open. Laat die los en ze gaat als een banaan.”
Sophie: “Nochtans, het was helemaal niet evident in het begin. Ik liet me op de grond vallen en stampte als een dier, ik schreeuwde, weende, had angstaanvallen. Maar na de eerste voorzichtige stapjes voelde ik dat theater mij beter kon maken, gelukkiger. Er klikte iets. Ik voel me volwassen als ik speel en ik kan ontsnappen aan dingen.”
Swing is een voorstelling rond liefde, verlies en verlangen, met livemuziek van blueszanger Little Jimmy en muzikanten Otto Kint, Pol Depoorter, Laurens Joensen en Dirk Naessens van onder andere The Broken Circle Breakdown.
De peter van Swing is Marcel Vanthilt. Hij zal de voorstelling inleiden op zondag 13 oktober om 15u in De Grote Post.